Afritun og notkun myndefnis

Það er leyfilegt að vísa til myndefnis og þar gilda sömu reglur og um tilvísanir til texta.

Annað gildir um að afrita eða nota myndefni með öðrum hætti. Með öðrum orðum:

  • Strangari reglur gilda um það hvernig (og oft hvort) taka megi myndefni annarra og koma fyrir í eigin ritsmíð.

Fáist leyfi til þess skal ávallt vísa til myndefnisins eins og í texta eða neðanmálsgrein.

Hvað þar að hafa í huga?

Oft er ætlast til þess og siðferðilega rétt að biðja höfund um leyfi til að nota myndina í eigin riti.

Þetta er sérstaklega nauðsynlegt að gera þegar hugað er að útgáfu eða að efni sem ætlað er til opinberrar dreifingar. Þá þarf alltaf að fá leyfi höfundar fyrir notkun myndefnis og oft þarf einnig að fá leyfi útgáfunnar.

Þetta skiptir ekki síst máli ef ætlunin er að breyta útliti skýringarmyndar með einhverjum hætti eða til dæmis bæta inn orðum til skýringar eða áhersluauka.

Oft kemur fram í bókum, greinum, vefsíðum og öðrum heimildum hvort efni heimildarinnar megi afrita eða nýta með einhverjum hætti.

Oft er lagt blátt bann við því og stundum kemur fram að efnið megi ekki afrita eða nota nema með skriflegu leyfi höfundar.

Á netinu er að finna aragrúa ljósmynda, teikninga, líkana, skýringarmynda o.s.frv. sem lítið mál að afrita og setja inn í eigið ritvinnsluskjal.

  • Það verður að fá leyfi til að nota myndir á netinu, alveg eins og myndir á prenti.

Eigendur vefsvæða biðja fólk oft um að hafa samband áður en það nýtir sér efnið sem á síðunum er að finna.

Nemendur sem vinna að skólaverkefnum, stórum sem smáum, vísa oft til ýmiss konar myndefnis.

Skólaverkefni eru ekki ætluð til opinberrar birtingar og því gilda ef til vill ekki sömu reglur um þau og útgefin rit. Það er þó alltaf nauðsynlegt að vísa til heimilda, líkt og um annað efni væri að ræða.

  • Almennt skal vísa til höfundar, titils, ártals og staðsetningar myndefnis (safn, listasafn og svo framvegis).
  • Ef mynd er af netinu skal getið þeirrar dagsetningar sem myndin var sótt og slóð látin fylgja.
  • Ef mynd er úr bók skal vísa til titils bókar og blaðsíðutals.
  • Tilvísunin getur komið í texta eða neðanmálsgrein.

Myndefni er ekki skráð í heimildaskrá.

Tilvísun í neðanmálsgrein

Jóhannes S. Kjarval, Hrafnabjörg, 1940, olíumálverk, 105 × 145 cm, Listasafn Reykjavíkur.

 

Tilvísun í texta

Málverk Jóhannesar S. Kjarval, Hrafnabjörg (1940, Listasafn Reykjavíkur) er eitt fjölmarga málverka sem prýða heimili landsmanna.